اختلال  اسکیزوفرنی

اختلال اسکیزوفرنی یکی از اختلالاتی است که ویزگی های روانپریشی مثل توهم و هذیان در آن غالب است. همانطور که گفتیم هذیان یعنی باور غیرمنطقی و راسخ که با وجود شواهد ردکننده، شخص اون فکر رو رها نمیکنه.

همه ما آدمها حواس پنجگانه داریم : بینایی ، شنوایی، بویایی، لامسه، چشایی. هر یک از این دستگاه های ادراکی بدن به وسیله یک محرک تحریک میشن که باعث میشه اون حواس را ادراک و پردازش کنیم. مثلا صدا های محیط به عنوان یک محرک باعث میشن ما بنشویم یا نور و تصاویر باعث میشن ما ببینیم. اما یه وقتی باعث میشه که دستگاه ادراکی حواس ما بدون وجود محرک تحریک میشه . یعنی چیزی رو میبنه که وجود خارجی نداره یا صدایی رو میشونه که وجود خارجی نداره. یه این میگن توهم . به طور خلاصه ادراک در غیاب محرک میشه توهم.

توهم ها زمانی برای بیمار خطرناک میشن که حالت آمرانه و دستوری بگیرن. یعنی بیمار صدایی رو بشنو هیا تصویری رو ببینه که بهش دستور یک کار خطرناک مثل قتل یا آسیب زدن به خودش رو بده.

گاهی اوقات توهم ها و هذیان ها میتونن محتوای خاصی داشته باشن مثل هذیان و توهم درباره اینکه به بیمار ظلم و ستم میشه. وقتی توهم و هذیان ها موضوع خاصی رو شامل میشن بیماری اسکیزوفرتی هم دنباله اون شکل خاصی پیدا میکنه. مثلا وقتی همین توهم ها و هذیان های ظلم و ستم غالب باشن میگیم فرد به اسکیزوفرنی پارانویا مبتلاس. پارانویا یعنی شک و تردی و بدبینی . ویژگی این دسته از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی وجود توهم و هذیان های مروبط به آسیب دیدن و مورد ظلم واقع شدن هست که باعث میشه به همه چی شک کنن و بدبین باشن.

اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی مهم ترین و شایع ترین اختلال طیف روانپریشی هست. همونطو که گفتیم توهم و هذیان از ویژگی های بارز این اختلاله . از طرفی افراد مبتلا به این اختلال گفتار و رفتار و آشفته نیز دارند که باعث میشه اعمال و صحبت هاشون بدون معنی و در برخی موارد نامفهوم باشه. نشانه های منفی هم از دیگر علائمی هست که توی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی میبیندو نشانه منفی یعنی رفتار یا حالاتی که از حالت عادی رفتار نسبت به افراد سالم کم میشه. نشانه منفی باعث میشه افراد مبتلا عواطفی نشون ندن و خنثی به نظر برسن حتی اگر در مواجه با شدید ترین عواطف باشن حالا چه خوشحالی باشه و چه ناراحتی. نشانه منفی باعث میشه افراد مبتلا کم فعالیت بشن و این ویژگی توی رفتاری مثل نظافت و خود مراقبتی تاثیر زیادی داره. برای همینه افرادی که در بیمارستان روانی هستن اغلبا ممکنه ژولیده به نظر برسن چون هیچ هیچ تمایلی برای مراقبت از خود ندارن. یکی دیگه از مهم ترین ویزگی های افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ویژگی کاتاتونی هست. به زبان ساده کاتاتونی یعنی خشک شدن . افراد مبتلا وقتی که این ویژگی رو نشون میدن معمولا ساعتها خشک و بی حرکت در یک حالت موندگار میشن . ممکنه ساعتها و یا روزها نشسته باشه یا روبه یک دیوار ایستاده باشه. باید بدونید که این ویژگی مشکل در عضلات یا یک مشکل فیزیکال نیست بلکه افراد مبتلا خودشون در یک حالت موندگار میشن.

اختلالات شناختی از دیگر ویژگی های این اختلاله . یعنی اینکه فرد مبتلا در توانایی ها و ظرفیت های شناختی مثل حافظه و پردازش اطلاعات دچار نقص جدی میشه . این مشکل در حل مسائل ، تفکر به یادآوری خاطرات گذشته به شکل جدی خودشو نشون میده.

علائم گفته شده برای اسکیزوفرنی حداقل باید ۶ ماه در فرد دیده بشه تا بگیم یک نفر به اسکیروفرنی مبتلاست.

ژنتیک نقش بسیار مهمی رو توی شیوع این اختلال داره. به این شکل که تحقیقات نشون داده احتمال شیوع در دوقلوهای همسان بسیار بیشتره . به طور کلی یک دلیل مشخص در شروع این اختلال نقشی نداره و مجموع اتفاقات و تغییرات مغزی و زن ها در بروز این اختلال تاثیر دارن. افراد مبتلا حتما برای درمان باید دارو مصرف کنند تا اثر توهم و هذیان کمتر بشه. بعد از مصرف دارو هست که روانشناس با برنامه های درمانی گسترده مثل آموزش های خودیاری برای افزایش توانمندی بیمار و خانواده درمانی برای کمک به افراد خانواده بیمار میتونه تاثیر خودشو بذاره.

اکثر موادهای مخدر و داروهای توهم زا نیز میتونن باعث برزو ویژگی های شبیه به اسکیزوفرنی بشن. باید در نظر داشته باشیم که ویژگی های روانپریشی به چه علتی به وجود اومدن . چون اگر به علت مواد باشن دیگه اسمش اختلال اسکیزوفرنی نیست و نشانه ها تحت تاثیر دارو یا موارد بودن پس اولویت درمان رفع تاثیرات دارو یا مواد و سم زدایی است.

معمخولا افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به بیمارستان های روانی ارجاع میشن که به صورت همه جانبه تحت نظر باشن. بعد از یک دوره درمان اگر بیمار توانایی زندگی در خانه داشته باشه پس از تجویز دارو و دوره جلسات رواندرمانی میتونه با کمک خانواده و آموزش های روانشناسان در کنار خانوادش زندگی کنه. اما اگر شدت علايم خیلی شدید باشه که توانایی نگهداری بیمار نباشه و یا برای بیمار و اطرافیان خطرات جدی مثل خودکشی یا دیگر کشی وجود داشته باشه بیمار در بخش های بیمارستان روانی برای یک دوره بلند مدت بستری میشه.